امام رضا(ع) زمینه ساز دو هجرت مهم به ایران بود
ریاست دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشکده امام صادق (ع) گفت: امام رضا(ع) زمینه‌ساز دو هجرت مهم به ایران بود که به دنبال هجرت ایشان، دو هجرت عظیم نیز اتفاق افتاد؛ اولین مورد هجرت حضرت معصومه(س) است که از قبل بشارت داده شده که مکان هجرت ایشان به پایگاه علم تبدیل می‌شود و هجرت مهم بعدی، هجرت احمد بن موسی (ع) یا شاهچراغ بود.
به گزارش ایکنا از قم، محمد هادی همایون ریاست دانشکده معارف اسلامی و فرهنگ و ارتباطات دانشکده امام صادق (ع) صبح پنج‌شنبه 27 خرداد ماه در سلسله نشست‌های پنجمین همایش علمی سیره امام رضا (ع)؛ آموزه‌ها و کارکردها،به صورت مجازی و با همت بنیاد پژوهش‌های اسلامی آستان قدس رضوی دفتر قم به «بررسی ابعاد و پیامدهای تمدنی هجرت امام رضا (ع)» پرداخت.
وی بیان کرد: با رویکرد تمدنی در مورد ماجرای هجرت امام رضا (ع) از زوایای مختلفی می‌توان صحبت کرد که در ابتدا با نگاه جغرافیایی به آن می‌پردازیم.
همایون افزود: تاریخ تمدن‌های معاصر نشان می‌دهد کوفه اولین زیستگاه انسان بوده و اگر به دنبال مرکزیت تمدنی برای بشر باشیم به کوفه می‌رسیم به همین دلیل همواره دستخوش تغییراتی بوده همچنین پایتخت حکومت امام زمان (ع) نیز در آخرالزمان کوفه خواهد بود که این نشان دهنده اهمیت این شهر است.
وی ادامه داد: حضرت آدم (ع) زیست را از کوفه آغاز کرده و بیشتر انبیاء نیز در همین محدوده بوده‌اند. کوفه از نظر جغرافیایی مرکزیت اعتدالی دارد و دلیل اینکه آغاز سکونت از این نقطه بوده این است که ظاهرا در آن جای دیگری قابلیت سکونت نداشته و پس از آن با مهاجرت‌ها این امکان فراهم شده است.
همایون با اشاره به مهاجرت‌های صورت گرفته در زمان حضرت نوح(ع)، عنوان کرد: در آن دوران اصحاب این پیامبر به نقاط مختلفی مهاجرت کردند که یکی از آن‌ها ایران بود و تفاوت عمده آن با دیگر گروهان این است که هیچگاه بت پرست نشد.
استاد دانشگاه در ادامه گفت: پس از حضرت نوح (ع)، حضرت ابراهیم (ع) نیز در کوفه سکونت داشت که با زمینه‌هایی که نوح (ع) فراهم کرده است فرمان هجرت می‌گیرد.
وی در توضیح موقعیت حساس فلسطین نیز بیان کرد: از آسیا که به سمت غرب بیاییم فلسطین در انتهای غربی و قبل از ورود به اروپا قرار دارد که این موقعیت برای قاره آفریقا نیز وجود دارد، بنابراین تمرکز اصلی روی فلسطین به موقعیت جغرافیایی مهم آن برمی‌گردد.
همایون اضافه کرد: حضرت ابراهیم(ع) نیز برای اینکه بتواند دین خدا را به همه جهانیان برساند این نقطه را انتخاب کردن و قرار بر این شد که فرزندان ابراهیم از این نقطه به تمام جهان مهاجرت کرده و دین خدا را جهانی کنند.
وی با بیان اینکه حضرت ابراهیم (ع) دو فرزند به نام اسحاق و اسماعیل داشت، گفت: حضرت اسحاق همان فرزندی است که پس از ایشان به پیامبری رسید و اسماعیل نیز به عنوان ذخیره آخرالزمانی به حجاز برده شد که این شهر نیز از لحاظ جغرافیایی ویژگی‌های مهمی دارد.
همایون در رابطه با مکه نیز اظهار کرد: مکه در جای بسیار محکمی قرار دارد که به هیچ وجه در آنجا زلزله نمی‌آید اما این سرزمین در طول تاریخ هیچگاه به تنهایی سرزمین تمدن سازی به حساب نیامده است.
وی ادامه داد: پس از ابراهیم (ع) ماجراهای اسحاق، یعقوب و یوسف پیامبران را به مصر می‌کشاند، مصر هم ویژگی‌های جالبی از نظر فرهنگی داشته و بسیار مهم است و بزرگترین تمدن شیعه را در مصر داشتیم.
همایون با بیان اینکه پس از آن حجاز، مکه و مدینه پایگاه تمدن ساز شد، توضیح داد: تمدنی که امروز در غرب مشاهده می‌کنیم نیز تحریف شده تمدن اسلامی است که به ظاهر در حال ادامه حیات است.
وی حکومت امام علی (ع) را قدمی در راستای نزدیک شدن به ایران دانست و گفت: با قیام مختار ظرفیت تمدن‌سازی کوفه برای همیشه از بین رفت و دیگر در تاریخ نقشی جدی از کوفه در امر تمدن را شاهد نیستیم.
همایون سپس به واقعه عاشورا اشاره کرد و ادامه داد: در مورد عاشورا مباحث نظری مفصلی وجود دارد و اتفاقات قبل همگی زمینه‌ساز و مقدمه همین واقعه بوده‌اند؛ پس از واقعه عاشورا از زمان امام سجاد (ع) تمدن سازی و گسترش علم آغاز شد زیرا قبل از آن زمینه وجود نداشت.
وی اضافه کرد: این رشد علمی زمان امام صادق (ع) به اوج خود رسید و در زمان امام موسی کاظم (ع) بنی امیه و بنی عباس به این موضوع دقت کرده و جلوی گسترش علم را گرفتند؛ اوج این جریان در زمان امام رضا (ع) مشخص می‌شود و ایشان را عالم آل محمد (ص) نامیده‌اند.
همایون با بیان اینکه پیامبر به واسطه سلمان فارسی همواره این نوید را می‌دادند که ایرانیان در آخرالزمان قیام می‌کنند، گفت: این‌ها تعریف و تمجید نیست بلکه مأموریتی است که نشان می‌دهد زمینه گسترش علم در ایران وجود داشته و این علم باید به قیمت شهادت امام رضا (ع) به ایران می‌رسید.
امام رضا(ع)؛ سبب وجود بسیاری از امامزاده‌های ایران
وی با اشاره به حدیث سلسله‌الذهب ابراز کرد: درست است که امام را به اجبار به ایران و خراسان تبعید کردند اما برنامه الهی عظیمی پشت آن بود که امام رضا (ع) از تمام ظرفیت آن برنامه استفاده کردند به طوری که درست زمانی که آمدند حدیث سلسله‌الذهب را بیان کردند به این معنا که من آورنده امامت در ایران هستم.
همایون همچنین با اشاره به این نکته که امام رضا (ع) همچنین نسل موسی بن جعفر (ع) را مدیریت کردند، گفت: ایشان سبب وجود امامزاده‌های بسیاری در ایران شدند که این برای ما ظرفیت بزرگی است که متوجه آن نیستیم در واقع امام رضا (ع) سرمایه اصلی تمدن‌سازی ما بودند.
وی امام رضا (ع) را زمینه دو هجرت مهم دیگر به ایران دانست و توضیح داد: به دنبال هجرت امام رضا (ع) دو هجرت عظیم دیگر نیز اتفاق افتاد؛ اولین مورد هجرت حضرت معصومه (س) است که از قبل بشارت داده شده که مکان هجرت ایشان به پایگاه علم تبدیل می‌شود به طوری که در آخرالزمان علم از کوفه رخت بربسته، به قم می‌رسد و از آن جا به تمام جهان انتقال پیدا می‌کند.
همایون هجرت مهم بعدی را هجرت احمد بن موسی (ع) یا شاه چراغ بیان کرد و گفت: این سه پایگاه یعنی مشهد، قم و شیراز در ایران پایگاه تمدن سازی شده‌اند که اگر از روی نقشه از خراسان به شیراز و سپس به قم خطی فرضی متصل کنیم مثلثی تشکیل می‌شود که اگر دو ضلع آن را ادامه به مکه، مدینه و حجاز و در ادامه به قدس می‌رسیم.
وی ادامه داد: اگر نیمساز زوایای این مثلث را به یکدیگر وصل کنیم نقطه تقاطع آن‌ها کوفه می‌شود که در زمان حکومت امام زمان (ع) شکوفا خواهد شد، هر کدام از این مکان‌ها قابلیت برنامه‌ریزی جدی دارد اما در حال حاضر تنها مسیر نجف تا کربلا در زمان اربعین احیا شده در حالی که همه این جاده‌ها مسیرهای مهمی بوده و ظرفیت همینگونه غوغایی را دارند.
انتهای پیام
