انتظار؛ آمادگی جهت حضور در زندگی امروز است

به گزارش ایکنا از قم، حجت‌الاسلام والمسلمین خدامراد سلیمیان عضو هیئت علمی پژوهشکده مهدویت و آینده‌پژوهی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی امروز پنجم آذرماه در هفتمین نشست عرضه و نقد ایده علمی با عنوان« تحلیل روایی مبانی نظریه انتظار در اندیشه حضرت آیت‌الله العظمی خامنه‌ای» که در پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی برگزار شد، بیان کرد: عنصر انتظار در منظومه آموزه‌های مهدوی اولین اولویت و جایگاه ویژه‌ای را دارد.

وی با بیان اینکه از محتوای اساسی بیانات ائمه اهل بیت(ع) بر می‌آید که انتظار از جنس اعمال عبادی و برترین جهادهای امت رسول گرامی اسلام است، افزود: انتظار به هیچ وجه توصیه‌ای برای آمادگی حضور در فردا نیست بلکه آمادگی برای حضور در اکنون زندگی با شرایط کنونی است؛ فرد منتظر برخی از رفتارش را به گونه‌ای جهت می‌دهد که متناسب با زندگی در جامعه‌ای که امام زمان(عج) ظهور پیدا می‌کند، باشد، اما باید به عصر کنونی خود توجه کند به عبارت دیگر هر کسی می‌تواند منهای حضور در محضر آخرین حجت الهی انتظار را همان ظهور خود بداند یعنی در عصر غیبت با متعهد بودن به مسئولیت‌های دوران غیبت عصر ظهوری را تجربه کند.

سلیمیان اظهار کرد: حضور در محضر مهدی موعود(عج) بالاترین فیض موجود است اما در شرایطی که ایشان نیست اگر هر فرد عامل به آموزه‌های دینی و مهدوی باشد، همان فضیلت را دارد؛ بسیاری از تحولات اجتماعی که مشنا خیرات برای بشریت شده با تکیه بر باور به انتظار رخ  داده که نمونه بارز آن پیروزی انقلاب اسلامی است. بدون شک انقلاب یک رخدادی  بود که در جهان استکبار پسند مبتنی بر آموزه‌های اهل بیت(ع) و با بهره‌مندی از عنصر انتظار اتفاق بزرگی رقم زد.

وی «نارضایتی و قانع نبودن از وضع موجود» را مبنای بنیادین استوار در نظریه انتظار در اندیشه مقام معظم رهبری دانست و افزود: عموم آموزه‌های دینی انسان‌ها را به حرکت توصیه کرده و اینکه هرجایی که هستند باقی نمانند و تحرک داشته باشند و قطعا منظور از حرکت، حرکت الی الله است.

 عضو هیئت علمی پژوهشکده مهدویت با اشاره به ترسیم، توقع و امید داشتن به آینده بهتر که دومین مبنای بنیادین استوار در نظریه انتظار مقام معظم رهبری است، تصریح کرد:  متاسفانه در این گستره بسیار کم کاری کردیم و همه کسانی که متولی این امر هستند در  تبیین دقیق و روشن حکومت حضرت مهدی(عج) سنگ تمام نگذاشتند و همه اظهار نظرات مختلف در این رابطه نیازمند تحلیل روزآمد متناسب با فهم ومخاطب است؛ زمانی که مقصد خود را بتوانیم ترسیم کنیم به سمت هدف به درستی حرکت خواهیم کرد اما در غیر این صورت ممکن است به هدف نرسیم و در بین راه به کج راهه‌ها سوق پیدا کنیم.

وی با اشاره به حرکت از وضع موجود و قرار گرفتن در وضع مطلوب که سومین مبنای بنیادین استوار در نظریه انتظار مقام معظم رهبری است، ابراز کرد: کسی اگر قانع به وضع موجود نباشد و وضع مطلوب را ترسیم کند اما حرکتی نداشته باشد هیچ تاثیری ندارد و لذا حرکت بیشتر از عناصر دیگر مورد توجه قرار گرفته است.

سلیمیان گفت: در این مقاله هدف بر آن بود که نظریه انتظار مقام معظم رهبری بر اساس روایت معصومین مستندسازی کنیم بنابراین اهتمام ما نیز در همین راستا بود اما در ادامه برای تکمیل کردن این مقاله مستندات بیشتری را خواهیم آورد.

انتظار؛ عقیده یا نظریه؟

در ادامه نشست، حجت‌الاسلام والمسلمین علیرضا عظیمی‌فر استاد حوزه و دانشگاه و به عنوان ناقد بیان کرد: اکتشاف و استخراج بیانات مقام معظم رهبری، روان نویسی، چیدمان منطقی مطالب و پرهیز از پراکنده گویی، پیوستگی مستندات و.. از ویژگی‌های مثبت و ارزشمند این مقاله به شمار می‌رود.

وی افزود: عنوان این مقاله نظریه انتظار است اما باید توجه داشت آیا انتظار یک عقیده است یا نظریه؟؛ عقیده یعنی یک باور فکری و اعتقادی که پیروان یک دین و مذهب مبتنی بر دلایل مستحکم به این باور اعتقاد دارند و عمل می‌کنند مانند اعتقاد مسلمانان به نبوت اما نظریه یک فرضیه در مسئله علمی است که به مرور زمان از سوی دانشمندان طراحی و با استناد به دلایلی به اثبات می‌رسد حال با این تعاریف انتظار یک عقیده است یا یک نظریه؟؛ نفس انتظار اعتقاد است.

عظیمی‌فر گفت: در این مقاله مبانی به درستی به کار نرفته است؛ مبانی پیش فرض‌های مورد قبول محقق یا دلایل قابل استناد است اما در این مقاله تعریف از مبانی و مبادی با توجه محتوایی که به کار برده ناقص است که باید تکمیل شود.

وی ادامه داد: روایتی که نویسنده در ارائه مقاله خود داشت ناقص و همچنین دلالت این روایات غیرمستقیم و بعید بود به عبارت بهتر اگر چه برای فهم بهتر مخاطب باید روایات مستقیم و نزدیک برای دلالت‌های خود آورد اما در این مقاله کلی گویی کردند.

استاد حوزه و دانشگاه در انتقاد از چکیده این مقاله به عدم بهره‌مندی آن از عناصر اصلی چکیده نویسی اشاره و اظهار کرد: در این مقاله نظریات و فرمایشات مقام معظم رهبری باید منطبق بر روایات باشد که متاسفانه این تطبیق در هیچ قسمت مقاله وجود ندارد.

عنوان مقاله با متن سازگاری ندارد

همچنین حجت‌الاسلام والمسلمین سید محمدرضی آصف آگاه عضو هیئت علمی پژوهشگاه علوم و فرهنگ اسلامی و به عنوان ناقد جلسه بیان کرد: عنوان مقاله با متن سازگاری ندارد زیرا در عنوان مقاله پنج عنصر تحلیل ، روایی، مبانی، نظریه انتظار و اندیشه مقام معظم رهبری آمده که هیچ کدام از این مفاهیم در نوشته به درستی تبیین نشده است زیرا تحلیل دقیق و روایاتی منطبق بر فرمایشات رهبری در این مقاله وجود ندارد و همچنین به کار بردن اصطلاح مبانی در عنوان مقاله درست نیست.

وی در انتقاد از این مقاله با بیان اینکه ارائه محتوای این مقاله هنوز با برگزاری یک کرسی ترویجی فاصله دارد، افزود: در این مقاله خلت بین ابعاد انتظار و مبانی اتفاق افتاده، همچنین انتظار به درستی از منظر روایات و بیانات رهبری تعریف نشده و گاهی انتظار به در قالب معنای حالت، گاهی تحرک و  گاهی آمادگی آمده‌است و همچنین رابطه بین «امید» و «انتظار» در این مقاله مشخصا مطرح نشده و گاهی مترادف و گاهی در تضاد با هم هستند.