تبلور اندیشه مهدویت در «اَلسَّلامُ عَلی اَئِمَّةِ الْهُدی»
پژوهشگر حوزه مهدویت با اشاره به اینکه تعبیر «اَئِمَّةِ الْهُدی» نشان‌دهنده سطح هدایت‌گری امام در حد بالا و در واقع حقیقت هدایت است، گفت: در واقع تبلور اندیشه مهدویت در «اَلسَّلامُ عَلی اَئِمَّةِ الْهُدی» است.
حجت‌الاسلام والمسلمین مصطفی رضایی، پژوهشگر حوزه مهدویت در گفت‌وگو با ایکنا از قم، در پنجمین شماره از سلسله گفت‌وگو‌های «معرفت‌افزایی مهدوی» بیان کرد: در شماره اول این موضوع، مطرح شد که جامعه فارغ از امام عصر(عج) گرفتار سبک زندگی جاهلی می‌شود و آیات و روایات متعددی وجود دارد که به ما نشان می‌دهد جامعه‌ای که معرفت امام و همراهی با ایشان را نداشته باشد، از نگاه روایات یک جامعه مرده است.
بیشتر بخوانید:
- چگونه هویت مدعی دروغین مهدویت را بشناسیم
- جامعه فارغ از امام عصر(عج) گرفتار سبک زندگی جاهلی می‌شود
- «جامعه کبیره»؛ نقشه راه رسیدن به معرفت امام عصر(عج)
- خودمحوری؛ ویژگی بارز مدعیان دروغین مهدویت
وی افزود: در شماره دوم درباره تبیین موضوع معرفت و نقشه راه معرفت به امام که همان معرفت خداست، سخن گفتیم و از زیارت جامعه کبیره به‌عنوان نقشه راه رسیدن به معرفت امام زمان(عج) یاد شد که با فهم و تفسیر فرازهای این زیارت می‌توان ادعاهای دروغین فرقه‌های نوظهور و انحرافی مهدویت را خنثی کرد و روش‌های فهمی زیارت جامعه کبیره برای بهر‌ه‌مندی عموم مردم از این زیارت نیز ذکر شد.
رضایی اظهار کرد: در شماره سوم به یکی از شئون زیارت جامعه کبیره اشاره شد که فرمود: «السَّلامُ عَلَى الدُّعَاةِ إِلَى اللَّهِ» و امام دعوت‌کننده به سمت خداست و به‌سوی نفسانیت دعوت نمی‌کند همچنین مطرح شد که فرقه‌های انحرافی مهدویت به‌دنبال تخریب و مخدوش کردن چهره ولایت فقیه و انقلاب هستند، همان‌گونه که در دوران اغتشاشات با نسبت دادن حکومت طاغوت و دیکتاتوری به انقلاب اسلامی ایران در راستای کاهش مقبولیت و پذیرش جامعه نسبت به آن تلاش کردند.
وی گفت: در شماره چهارم این سلسله مباحث به این موضوع رسیدیم که مدعیان دروغین مهدویت در برابر نسخه حقیقی دعوت‌کننده به‌سوی خداوند نمی‌توانند پایدار بمانند، بنابراین درصدد تخریب حقیقت و هویت انقلاب اسلامی که دعوت‌کننده حقیقی در عصر غیبت است، برمی‌آیند و مدل تحریف‌شده‌ای را به جامعه ارائه می‌دهند تا جایگاهشان متزلزل نشود.
نورانیت محض توان راهبری دارد
رضایی با اشاره به فرازی دیگر از زیارت جامعه کبیره مبنی بر «اَلسَّلامُ عَلی اَئِمَّةِ الْهُدی وَمَصابیحِ الدُّجی»، بیان کرد: پیش از تشریح این فراز باید بدانیم که به اعتقاد ما، امام معصوم، ولی تام و خلیفه مطلق خداوند بر روی زمین است یعنی امام در مقام قرب و نزدیکی نسبت به خداوند وجود دارد که هیچ‌کس دیگری در این جایگاه نیست. بنابر برخی از روایات، امامان پیش از خلقت ملائکه حضور داشتند و زمانی که هیچ ملکی برای عبادت خداوند نبود، امام بود و ملائکه تعلیم داده شده ائمه اطهار(ع) هستند.
وی افزود: در دنیا، در وادی ظلمات قرار داریم و برای پیدا کردن مسیر حقیقی خود در این وادی ظلمات نیازمند نورانیت و هدایت‌کننده‌ای هستیم تا ما را از تاریکی‌ها نجات بدهد و جنس این هدایت‌کننده هم نباید از تاریکی باشد و باید نورانیت محض باشد تا توان راهبری داشته باشد همان‌گونه که خداوند در آیه 257 سوره بقره فرمود: «اللَّهُ وَلِيُّ الَّذِينَ آمَنُوا يُخْرِجُهُمْ مِنَ الظُّلُمَاتِ إِلَى النُّورِ؛ خداوند ولی كسانى است كه ايمان آوردهاند آنان را از تاريكی‌ها به‌سوى روشنايى به در مىبرد.»
رضایی اظهار کرد: خداوند در آیه 153 سوره انعام نیز فرمود: «وَأَنَّ هَذَا صِرَاطِي مُسْتَقِيمًا فَاتَّبِعُوهُ وَلَا تَتَّبِعُوا السُّبُلَ فَتَفَرَّقَ بِكُمْ عَنْ سَبِيلِهِ ذَلِكُمْ وَصَّاكُمْ بِهِ لَعَلَّكُمْ تَتَّقُونَ؛ و این است راه راست من، از آن پیروی کنید و از راه‌های دیگر که موجب تفرقه شما از راه اوست متابعت نکنید. این است سفارش خدا به شما، شاید پرهیزکار شوید.» روایتی در ذیل این آیه بیان می‌کند که مراد از صراط مستقیم و مصداق اَتَم آن امام معصوم است.
دور شدن از امام؛ انحراف فرد و جامعه
وی ادامه داد: مجموعه این آیات و روایات نشان می‌دهد دور شدن از امام باعث انحراف فرد و جامعه به کج‌راهه‌ها و مسیرهای انحرافی می‌شود، زیرا انسان در این دنیا با انبوهی از بیراهه‌ها و تنها یک شاهراه اصلی و نور رو‌به‌رو است همان‌گونه که در آیه فوق، تعبیر جمع «السُّبُلَ» برای مسیرهای انحرافی و تعبیر واحد «سَبِيلِهِ» برای صراط مستقیم اشاره شده است و انسان باید از نور و صراط مستقیم تبعیت کند تا از تاریکی‌ها به سمت مقصد حرکت کند.
رضایی تصریح کرد: با استناد به این آیه درمی‌یابیم پشت کردن به امام و صراط مستقیم، باب فرق انحرافی را به‌سوی انسان باز می‌کند و عبارت «َاتَّبِعُوهُ» تعبیر لطیفی است که دربردارنده اراده، شوق و حرکت در وجود انسان به سمت صراط مستقیم است و قرآن کریم در این آیه تنها به ابعاد ذهنی بشر که همان فهم و درک صراط مستقیم است کفایت نمی‌کند بلکه امر به تبعیت و پیروی شده است که در معانی آن طلب، اراده و حرکت وجود دارد.
پژوهشگر مهدویت بیان کرد: در فرازی از دعای ندبه ذکر شده است که پیامبر اکرم(ص) برای امیرالمؤمنین(ع) در معنای عام، یک امام به‌شمار می‌رود، لذا ایشان نسبت به رسول اکرم(ص) در مقام اتباع، «يَحْذُو حَذْوَ الرَّسُولِ صَلَّى اللَّهُ عَلَيْهِمَا» است یعنی قدم به قدم از پی رسول خدا حرکت می‌کردند، زیرا انسان هر قدم که مخالف قدم‌های امامش بردارد به همان میزان در ظلمات و تاریک‌ها فرو می‌رود.
دو مدل تبعیت پیش‌روی انسان است
وی در بخش دیگری از تفسیر آیه 153 سوره انعام اظهار کرد: دو نوع تبعیت و پیروی از کسی یا چیزی برای انسان وجود دارد، محور اول همان اتباع از صراط و تنها راه مستقیم به سمت خداوند است و محور دوم تبعیت از «السبل» یا همان کج‌راهه‌ها و حرکت به سمت ظلمات است و هیچ راه سومی وجود ندارد و زمانی که انسان از صراط مستقیم خارج شود در بیراهه ظلمات و تاریکی فرو می‌رود.
رضایی با اشاره به تفسیر «اَلسَّلامُ عَلی اَئِمَّةِ الْهُدی وَ مَصابیحِ الدُّجی» در زیارت جامعه کبیره بیان کرد: از نگاه آیات و روایات، سلام به امام معصوم اقرار به جایگاه امام، پذیرش و خضوع و حرکت کردن در ذیل آن است. در ادامه این فراز تعبیر «اَئِمَّةِ الْهُدی» مطرح شده که نشان‌دهنده سطح هدایت‌گری امام است، اما بالاتر از هدایت‌گر عادی و حقیقت هدایت است، در غیر این صورت در این فراز برای هدایت امام می‌توانست از عبارت «هادی به معنای هدایت‌کننده» استفاده شود.
وی با بیان اینکه امامان محور هدایت‌کنندگان عالم هستند، یادآور شد: با استناد به این فراز، نگاه به هدایت‌گری امام نگاه به یک هدایت‌گر عادی نیست بلکه نگاه به حقیقت هدایت است که در خارج از وجود امام اتفاق نمی‌افتد؛ تعبیر سوم این فراز یعنی «َمَصابیحِ الدُّجی» اشاره به امامان به‌عنوان چراغ‌های راه دنیایی دارد که غرق در ظلمات است که انسان با تکیه بر وجود امام می‌تواند از این مسیر پرپیچ و خم عبور کند.
پژوهشگر مهدویت در تفسیر «َمَصابیحِ الدُّجی» بیان کرد: خداوند در آیه 40 سوره نور می‌فرماید: «ظُلُمَاتٌ بَعْضُهَا فَوْقَ بَعْضٍ؛ تاریکی‌هایی است برخی بالای برخی دیگر»، این آیه بیانگر لایه‌لایه بودن و مراتب ظلمات است و انسان در صورت جدایی از امام به یکی از لایه‌های انبوه ظلمات وارد می‌شود همان‌گونه که تعبیر از نور بودن امام در ظلمات تاریکی‌های عالم ماده، در متن زیارتنامه بسیاری از ائمه اطهار(ع) آمده است: «السَّلامُ عَلَيْكُمْ يَا نُورَاللَّهِ فِي ظُلُمَاتِ الْأَرْضِ.»
فرقه‌های انحرافی مهدویت و جدا شدن از محور امام
رضایی با اشاره به کاربرد و به‌کارگیری این فراز از زیارت جامعه کبیره برای مقابله با فرقه‌های انحرافی گفت: انسان منتظر خود را از دامان امام جدا نمی‌کند و تعدد و گرایش برخی به فرقه‌های انحرافی مهدویت در عصر غیبت، بیانگر جداشدن قشری از جامعه از محور امام است، در حالی که در صلوات شعبانیه، تعبیر «الکهف الحصین» برای امام ذکر شده که ناظر به پناه امن و مستحکم بودن امام برای بشریت در چنین مواقع و همه بن‌بست‌های فکری، قلبی و عملی انسان است.
وی بیان کرد: اگر انسان به شخصیت‌شناسی و معرفت نسبت به امام برسد از گرد وی متفرق نخواهد شد و در دوران غیبت گرفتار فرقه‌های انحرافی نمی‌شود اگرچه در صورت انحراف از صراط مستقیم راه بازگشتی وجود دارد و آن هم امام و توسل به ایشان است.
انتهای پیام
