منطق قرآن برجسته‌سازی نقاط اشتراک با سایر ادیان است
نویسنده کتاب «ادیان در قرآن» ضمن تشریح محتویات اثر خود، درباره مقوله همدلی قرآن با سایر ادیان، بیان کرد: منطق قرآن این است که نقاط اشتراک را برجسته کند، اما به صورت محکم به انحرافات و گمراهی سایر ادیان نیز اشاره کرده است.
به گزارش خبرنگار ایکنا، جلسه مجازی نقد و بررسی کتاب «ادیان در قرآن» نوشته حجت‌الاسلام والمسلمین عبدالرحیم سلیمانی، عضو هیئت‌علمی دانشگاه مفید با حضور نویسنده؛ حجت‌الاسلام والمسلمین جواد باغبانی‌آرانی، عضو هیئت‌علمی مؤسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) و حجت‌الاسلام والمسلمین سیدمحمدعلی ایازی، استاد حوزه و عضو هیئت علمی دانشگاه علوم و تحقیقات، صبح امروز، سه‌شنبه، 20 آبان‌ماه، از سوی دانشگاه مفید برگزار شد. در ادامه متن سخنان نویسنده کتاب از نظر می‌گذرد؛
سخنران دیگر نشست را اینجا بخوانید؛
- زبان اخلاقی قرآن برای همه دوره‌های تاریخی کاربرد دارد
- انحراف از توحید؛ عامل فاصله گرفتن قرآن از زبان اخلاقی
خوشحالم و باعث افتخار است که اساتید معظم قبول کردند، اثر بنده را نقد کنند و اشکالات آن را بگویند تا یا برطرف کرده یا در کارهای دیگرم در نظر بگیرم. بنده دغدغه این زمینه کاری را از سال‌ها پیش داشتم، چراکه زمینه‌ای شبهه‌ناک است؛ برای مثال یوسف حداد نمونه کارهایی برای ارائه تفسیری از قرآن مجید داشته که قرائت و تفسیری مسیحی از قرآن است، لذا بنده تلاش کرده‌ام آنها را پاسخ دهم.
منطق قرآن در سنجش دیگر ادیان
علاوه بر شبهات، یکی دیگر از مشکلات کار پراکندگی آن بود؛ لذا منظم کردن و ترتیب دادن به آن کار مشکلی بود که تا حدودی موفق شدم این کار را انجام دهم و آن را در سلسله مباحث منظمی در حد توان خودم ارائه دهم. این کار از چهار بخش تشکیل شده که در فصل اول کلیاتی درباره دین و ادیان در قرآن، دین و شریعت، ادیان پیامبران مطرح شده در قرآن و محدوده قومی و جغرافیایی دعوت پیامبران و اینکه آیا پیامبری هست که اسمش در قرآن نیامده باشد.
در فصل دوم، منطق قرآن را در سنجش دیگر ادیان بحث کردیم و اینکه قرآن با چه منطقی ادیان دیگر را ارائه می‌دهد. در اینجا گفته‌ایم که منطق قرآن در این زمینه ویژه است و با منطق دیگران تفاوت دارد. در بخش دوم به مباحث مربوط به متون مقدس ادیان پرداخته‌ام، ابتدا موضع قرآن درباره متون مقدس پیشین و اینکه آیا آن را تحریف شده می‌داند یا تصدیق می‌کند مورد بررسی قرار گرفته است. فصل بعدی درباره بشارت پیامبران است که در قرآن آمده است. در اینجا بحث کرده‌ام که بحث بشارت، بحثی غلط‌انداز بوده که کتاب و مقالاتی بی‌ثمر و زیان‌بار درباره آن نوشته شده است. بشارت در حدی که قرآن کریم میفرماید در متون مقدس وجود دارد، بیش از آن نیازی به بررسی ندارد.
مفاهیم و احکام اهل کتاب
در فصل بعدی مفهوم و مصداق اهل کتاب را بررسی کرده‌ایم که آیا فقط یهودیت و مسیحیت و زرتشتی است یا عنوانی عام است و میتواند ادیان دیگری را شامل شود و در اینجا نتیجه گرفته‌ام که این عنوانی باز است و فقط ادیانی که نام برده شده اهل کتاب نیستند. فصل ششم احکام مربوط به اهل کتاب را در دو بحث شامل احکام کلی و اجتماعی مربوط به اهل کتاب از جمله جزیه را مورد بررسی قرار داده‌ام. در اینجا بحث شده که آیا جزیه فقط مربوط به اهل کتاب یا غیر آن نیز هست. نکته دیگر در مورد احکام فردی اهل کتاب از جمله ازدواج است.
در بخش سوم آموزه‌ها و تعالیم ادیان از جمله یهودیان و مسحیان را مورد بررسی قرار داده‌ایم. برگزیدگی قوم یهود نیز در فصل بعدی یعنی فصل هشتم مورد بررسی قرار گرفته است و از به ویژه کلمه «فضلنا» در قرآن که کسانی از آن با عنوان نژادپرستی و برتری یهود نام برده‌اند را تحلیل کرده‌ایم.
ابعاد عقیدتی ماجرای صلیب در قرآن
در فصل نهم سرزمین مقدس و سخنان یهودیان در اینباره را مورد بررسی قرار داده‌ایم و اینکه نگاه قرآن درباره این سرزمین چیست. فصل دهم این اثر درباره مسیح قرآن است. هفت مسیح‌شناسی داریم که قرآن در میانه این هفت مسیح قرار گرفته است و تفاسیر امثال یوسف حداد را بحث و بررسی کرده‌ایم. فصل یازدهم به تثلیث مسیحی از منظر قرآن پرداخته است. قرآن کریم هرچند که مسیحیان را موحد به حساب میآورد، اما در عین حال تثلیث مسیحیت رایج را رد می‌کند.
فصل دوازدهم بازتاب ابعاد عقیدتی ماجرای صلیب در قرآن کریم است. در واقع هم بعد عقیدتی و تاریخی آن مورد بررسی قرار گرفته است و نشان داده‌ایم که قرآن کریم به ماجرای صلیب به شکلی متفاوت نگاه کرده است. بخش بعدی یعنی دوازدهم، حقانیت و نجات بخشی دیگر ادیان و همزیستی با ادیان است که در فصل سیزدهم انحصارگرایی قرآن رد شده و البته تکثرگرایی را هم قبول ندارد. در فصل پانزدهم نشان داده‌ایم که آیا کلید نجات، ایمان است یا دین؟ ایمان مفهوم وسیعی است و لذا گفته‌ایم نجات پیروان دیگر ادیان، نه به دین آنها بلکه به به ایمان آنهاست لذا وقتی ایمان ملاک نجات باشد شاهد نجات شناسی عادلانه خواهیم بود.
اصول همزیستی با غیرمسلمانان در قرآن
فصل شانزدهم اصول همزیستی با غیرمسلمانان در قرآن مجید است. در اینجا روی دو کلیدواژه شامل عدل و احسان متمرکز شده‌ایم و بررسی کرده‌ایم که منظور مسلمانان است یا غیرمسلمانان و همه بشریت را شامل میشود که نتیجه گرفته‌ایم باید با کل بشریت با عدل و احسان بررسی کنیم. این چکیدهای از کتاب و عنوان فصل‌ها بود.
نکته مهمی که باید اشاره کنم درباره مقوله همدلی قرآن با سایر ادیان در این کتاب است. منطق قرآن این است که نقاط اشتراک را برجسته کند، اما به صورت محکم به انحرافات و گمراهی سایر ادیان نیز اشاره کرده است. بنده حدود بیست سال درباره این اثر کار میکردم و قبلاً مقالاتی در اینباره نوشتهام، لذا اخلاق پژوهش حکم می‌کند که در کتاب اشاره کنم که قبلاً چنین مطالبی با این عنوان داشتهام. البته در برخی از موارد استفاده خیلی کمی از مقالات قبلی داشتهام. امیدواریم در اصلاح روند کار با استفاده از دیدگاه اساتید معظم بکوشیم.
انتهای پیام
