خداحافظی قهر‌آمیز فرامرز قریبیان در روز جنجالی فیلم فجر/ آمار مردمی تا روز هفتم

به گزارش ایکنا، در هفتمین روز سی و هشتمین جشنواره فیلم فجر فیلم‌های «لباس شخصی» به کارگردانی امیرعباس ربیعی، «خروج» به کارگردانی ابراهیم حاتمی‌کیا و «آتابای» به کارگردانی نیکی کریمی در پردیس سینمای ملت برای اهالی رسانه و منتقدان فیلم به نمایش درآمد. همانطور که انتظار می‌رفت و پیش‌بینی شده بود، این روز به روزی پرحاشیه و شلوغ تبدیل شد، زیرا نشست فیلم حاتمی‌کیا بر حواشی افزود.

خروج؛ خروج از قاعده‌های معمول سینما

قصه «خروج» زندگی گروهی پنبه‌کار را روایت می‌کند که محصولشان بر اثر بارش شدید باران آب خورده و وعده‌ها عملی نشده است. این گروه تصمیم می‌گیرند برای اعتراض به وضعیتشان نزد هیئت دولت در نهاد ریاست جمهوری بروند. برخی منتقدان «خروج» را شبیه هیچ کدام از فیلم‌های حاتمی‌کیا نمی‌دانند و در واقع آن را تکرار شتابزده‌ای از «آژانس شیشه‌ای» می‌دانند که در آن نماد «هواپیما» تبدیل به «تراکتور» شده است.

نشست خبری فیلم «خروج» ساخته ابراهیم حاتمی‌کیا با حضور کارگردان، حبیب‌والی‌نژاد، تهیه‌کننده، فرامرز قریبیان، پانته‌آ پناهی‌ها، سام قربیان، کامبیز دیرباز، محمدرضا شریفی‌نیا، محمد فیلی، بازیگران، وحید ابراهیمی، مدیر فیلمبرداری، عماد خدابخش، تدوینگر، محمد برادران، جلوه‌های ویژه بصری، مجیدعلی اسلام، طراح صحنه با حضور خسرو نقیبی، منتقد و با اجرای محمود گبرلو عصر جمعه، 18 بهمن‌ماه، در پردیس سینمایی ملت برگزار شد.

حاتمی‌کیا درباره ساخت چنین فیلمی در دولت دوازدهم بیان کرد: هر دولتی روی کار بیاید همین اتفاقات می‌افتد و من باز هم به همین شکل فیلم می‌سازم. از سال ۸۹ تحقیقاتم را برای ساخت «خروج» شروع کردم. در این سال‌ها ایده‌ای که برای فیلمم می‌خواستم شکل نمی‌گرفت، اما در این دوره توانستم آن را بنویسم و بسازم. بازی کردن با بازیگرانی که تجربیات زیادی دارند بسیار لذت‌بخش بود، سفر این عزیزان با تراکتور هرگز از خاطرم نمی‌رود حتی الان که فیلم را می‌بینم باز هم از نتیجه فیلم ذوق می‌کنم.

حاتمی‌کیا در پاسخ به اینکه آیا انتظار دریافت سیمرغ را دارد؟ تصریح کرد: در طول ۳۵ سالی که در سینمای حرفه‌ای کار می‌کنم، آنقدر فیلم ساخته‌ام که بی‌توجهی به فیلم‌هایم عادی است و هیچ مشکلی هم ندارم. به فیلم «پیراهن یوسف» یا «چ» اصلاً توجهی نشد. همه چیز به داورانی که در این دوره حضور دارند، بستگی دارد، زیرا تصمیم‌گیری دست آن‌هاست.

وی ادامه داد: گناه ما کارگردان‌ها چیست که فیلم می‌سازیم، برای ما دادگاه تشکیل می‌شود. برای چه بعضی از دوستان تا این حد بی‌حیا هستند؟ علی حاتمی از دنیا رفت الان جای او پر شده است؟ از اذیت کردن ما لذت می‌برید؟ از این فضا دلخورم. «خروج» بیستمین فیلم من است و هرسال در نشست خبری جشنواره حضور پیدا می‌کنم، اما هر سال بدتر از سال بعد می‌شود. انصاف داشته باشید، برای هر فیلمم عمرم را گذاشته‌ام، عریان‌گری تا این اندازه درست نیست. ما سربازان فرهنگی این نظام هستیم. برای چه با ما درست رفتار نمی‌شود؟

این کارگردان ابراز کرد: حاتمی‌کیایی که حالا روبه‌روی شما نشسته و درباره تمام مسائل نیز فیلم ساخته است. آنچه اکنون ساخته‌ام تمام چیزی است که بلدم و باقی فیلم‌هایی که ساخته‌ام نیز همان چیزی بوده‌اند که دغدغه‌اش را داشته‌ام. انتظاری که از من می‌رود تا فیلم‌های خوشایند دیگران را بسازم اصلاً درست نیست، تا الان حتی یک فیلم سفارشی نساخته‌ام و نظر کسی برایم اهمیت ندارد.

حاتمی‌کیا درباره اینکه فیلم ساختن با پول یک نهاد چه واکنشی را از سمت مردم به دنبال دارد، گفت: برایم فرقی ندارد با پول کدام نهاد فیلم می‌سازم، مگر «اوج» نان خانه شما را برداشته؟ چرا این چیز‌ها را مشکل می‌دانید؟ البته می‌دانم مشکل‌تان همکاری‌ام با موج نیست... من می‌توانم با تهیه‌کنندگانی با بودجه‌های میلیاردی فیلم بسازم، اما همکاری با اوج را، که سرمایه‌اش نیز مشخص است، ترجیح می‌دهم.

فرامرز قریبیان در بخش دیگری از نشست با اشاره به اینکه همیشه دوست داشته با یک فیلم این‌چنین از سینما خداحافظی کند و مصمم به این کار است، گفت: در سال‌های اخیر اصلاً در جشنواره شرکت نمی‌کردم، اما به خاطر اتفاقاتی که روز‌های اخیر پیش آمد و مطالب مثبتی که از منتقدان خواندم و برایم جالب بود، تصمیم گرفتم به جشنواره بیایم و به هر سؤالی پاسخ دهم.

وی در ادامه گلایه‌ از اتفاقات جشنواره سال‌های گذشته درباره داوری‌ در دوره سی و دوم و بعد از آن، جلوگیری از اکران فیلم ۳۶۰ درجه ساخته سام قریبیان و تهیه‌کنندگی خودش را مطرح کرد.

حاتمی‌کیا در واکنش به قهر فرامرز قریبیان از سینما بیان کرد: فاصله گرفتن قهرآمیز آقای قریبیان از سینما غم‌انگیز است. امیدوارم ایشان این حرف را خیلی جدی نزده باشند، زیرا حضور او برای جوانان درس است و می‌تواند نکات و راه‌های جدیدی را به آن‌ها نشان دهد.

لباس شخصی؛ زوایای پنهان تاریخ بدون سانسور

نشست خبری فیلم «لباس شخصی» به کارگردانی امیرعباس ربیعی با حضور کارگردان، حبیب والی‌نژاد، تهیه‌کننده، مهدی نصرتی، توماج دانش بهزادی، ماه منیر بیطاری، مجید پتکی، بازیگران، هاشم مرادی، مدیر فیلمبرداری، مهدی سعدی، تدوین، جواد مطوری، جلوه‌های ویژه بصری، با حضور آرش خوشخو، منتقد، با اجرای محمود گبرلو در پردیس سینمایی ملت برگزار شد.

آرش خوشخو، منتقد، درباره این فیلم گفت: «لباس‌شخصی» به ماجرا‌هایی که در تاریخ ما مغفول مانده است نور می‌تاباند. این فیلم پرزحمت و پروسواس ساخته شده و در بازگویی زوایای پنهان تاریخ خودش را سانسور نکرده و از خط قرمز‌ها عبور کرده است. 

در ادامه ربیعی درباره سکانس‌های حذف شده فیلم توضیح داد: حدود سه سکانس و ۶ دیالوگ از فیلم حذف شده است. دلایلش را نمی‌توانم بگویم. فشار‌هایی از درون برای حذف این سکانس‌ها بود، اما این فشار‌ها از طرف سازمان اوج و تهیه‌کننده نبود.

وی درباره همراهی حاتمی‌کیا با این پروژه گفت: ابراهیم حاتمی‌کیا دیر به پروژه پیوست و در بازنویسی و کارگردانی به ما کمک کرد. می‌خواستم با توجه به سوژه فیلم پیش‌زمینه‌ای در مورد بازیگران وجود نداشته باشد و قصدم معرفی بازیگران جدید به سینما بود. چرا باید حلقه انتخاب بازیگر محدود به چند نفر باشد. یکی از کارکرد‌های جشنواره فیلم فجر باید معرفی بازیگران جدید باشد.

ربیعی درباره روند تحقیقاتش گفت: برای انتخاب سوژه، ابتدا قصه من را جذب می‌کند، نه مضمون. من برای ساخت فیلم تحقیقات فراوانی انجام دادم و در پژوهش‌هایم محدود‌ترین سند، خاطرات آقای ری شهری بود. اگر بخواهم منابع را بیان کنم بسیار است.

آتابای؛ عاری از سیاه‌نمایی

نشست خبری آتابای به کارگردانی نیکی کریمی نیز با حضور کارگردان و دیگر عوامل این فیلم سینمایی در پردیس سینمایی ملت برگزار شد. نیکی کریمی، تهیه‌کننده و کارگردان آتابای، درباره نزدیک بودن فیلم به آثار یک کارگردان ترک گفت: یک‌سری از کارگردانان آثار یکدیگر را دوست دارند. این فیلمساز ترک را سال‌ها می‌شناسم و فیلم‌های یکدیگر را دوست داریم. فصل نان نوشته درویشیان یکی از قصه‌های دوران نوجوانی من است که آن را دوست داشتم. این داستان ذهن من را مشغول کرد. زمانی که تصمیم گرفت این فیلم را بسازم از آقای درویشیان اجازه گرفتم.

حجازی‌فر بیان کرد: واقعیت این است که شاید دوست نداشته باشیم بخشی از واقعیت‌ها را قبول کنیم، اما از شخصیت‌های واقعی برای این فیلم استفاده کردیم و باید این شخصیت‌ها برای مخاطب ملموس باشد. کریمی می‌خواست که سیاه‌نمایی در فیلم نباشد.

کریمی گفت: ازدواج دختران در سن پایین در نقاط مختلف کشور وجود دارد و بعد از ازدواج نمی‌توانند به درس خواندن ادامه دهند، اما در این فیلم جیران به دنبال خواسته‌های خود است. در این اثر بازیگردانی وجود نداشت. مهم این بود که نابازیگران بازی کنند و بازیگران شناخته شده بازی نکنند. آقای حجازی‌فر برای تمرین با بازیگران ترک زحمت زیادی کشید. معتقدم روح فیلم از هرچیزی مهم‌تر است و باید هنگام فیلمبرداری شکل گیرد. در واقع این فیلم فیلم زندگی است.

جواد عزتی نیز توضیح داد: برای من مهم است که در یک فیلم خوب بازی کنم و نقشم تأثیرگذار باشد، هرچند نقش‌هایم کاملاً متفاوت است و این آثار در جشنواره حضور می‌یابد.

نیکی کریمی در پایان گفت: در زمینه ساخت فیلم‌هایی به ادبیات و زبان‌های مختلف کم‌کاری کرده‌ایم و نباید زبان فیلم‌های سینمای ایران حتماً فارسی باشد.

روز گذشته مستند «زندگی میان پرچم‌های جنگی» جدیدترین فیلم مستند محسن اسلام‌زاده، که درباره حضور داعش در شمال افغانستان است، اکران شد. براساس اعلام کارگردان این مستند حضور برای عموم در این اکران آزاد و رایگان بود.

یادآور می‌شود نتیجه شمارش آرای فیلم‌های نمایش داده شده در روز هفتم جشنواره فیلم فجر از سوی ستاد انتخاب فیلم برگزیده از نگاه تماشاگران جشنواره فیلم فجر اعلام شد. فیلم‌های «آبادان یازده ۶۰»، «دوزیست»، «شنای پروانه»، «مغز استخوان»، «درخت گردو» و «روز صفر» ۶ فیلم برتر آرای تماشاگران جشنواره فیلم فجر تا روز جمعه ۱٨ بهمن ماه هستند. تا پیش از این فیلم سینمایی «روز بلوا» نیز در این فهرست قرار داشت که طبق آمار جدید در روز هفتم جشنواره فیلم فجر از فهرست آرای مردمی خارج شده است.