سلفی‌‌هایی به بهای حیات یک انسان
گروه اجتماعی ــ پدیده سلفی گرفتن این روزها در جوامع بشری از جمله در ایران، مد و تبدیل به پدیده‌ای فراگیر شده است؛ گرچه نفس اولیه این کار مذموم نیست اما امروز سلفی‌گرفتن‌ها تا جایی پیش رفته‌اند که به بهای حیات یک یا چند انسان ختم می‌شوند.
یکی از ناهنجاری‌های اجتماعی که دامن‌گیر جوامع بشری به‌خصوص جوانان و نوجوانان بوده، پدیده خودکشی است؛ حیات، اولین و عظیم‌ترین نعمتی است که خداوند به انسان عطا فرموده؛ لذا نه تنها دیگران نمی‌توانند صدمه‌ای به آن وارد کنند بلکه خود فرد نیز حق ندارد آن را از بین ببرد؛ نفس انسانی مانند امانت الهی در دست آدمی و آسیب به خود مصداق خیانت در امانت الهی است.
مشاهدات میدانی بیانگر این است که آمار خودکشی در شهر قم افزایش یافته است و هر چند وقت یکبار از گوشه و کنار شهر خبری به گوش می رسد که فلان دختر و یا پسر اقدام به خودکشی کرده‌اند، خواه موفق و یا ناموفق؛ در جدیدترین نمونه می‌توان به دختر 17 ساله‌ای اشاره کرد که دو روز پیش در نیمه‌های شب در یکی از محله‌های قم قصد خودکشی داشته و به گفته وی مشکلات خانوادگی و بیماری منجر به این تصمیم شده است؛ البته با حضور به موقع نیروهای امدادی، آتش‌نشانی و اورژانس اجتماعی، پس از 40 دقیقه گفت‌وگو با این دختر او را از اقدام خود منصرف کردند.
هدف از این مقال پرداختن به علل خودکشی، زمینه‌های پدیدآورنده و تشدیدکننده آن، راه‌های مقابله و نقش خانواده، مدرسه و جامعه در این مسئله نیست و این خود بحث مستوفایی می‌طلبد؛ آنچه در این نوشتار قصد تعرض بر آن است اینکه در کنار این نوع حوادث اجتماعی و با پیشرفت روزافزون تکنولوژی، پدیده‌ای به نام سلفی گرفتن رخ‌نمایی می‌کند؛ پدیده‌ای که روزی با هدف ثبت یک خاطره دلنشین از زندگی یک فرد و به اشتراک گذاشتن آن با دیگران ایجاد شد اما امروز در حال تبدیل به پدیده‌ای ناهنجار است.
به گفته نیروهای امدادی و آتش‌نشانی در زمان وقوع چنین حوادثی وقت و توان این نیروها بیشتر از آن که صرف حادثه اصلی شود صرف متفرق کردن مردم از محل حادثه می‌شود؛ به نظر می‌رسد متقاعدکردن مردم برای سلفی نگرفتن و عدم تجمع در محل حادثه بسی دشوارتر از نجات جان افرادی است که قصد خودکشی دارند و متأسفانه این فرهنگ غربی و وارداتی سلفی گرفتن امروزه بین ایرانیان رواج پیدا کرده‌است.
پدیده سلفی گرفتن در ابتدا ساده و سطحی به نظر می‌رسید و کمتر کسی فکر می‌کرد با عکس گرفتن باعث مرگ خود یا دیگران شود اما آرام آرام رد پای این فرهنگ به موقعیت‌های خطرناک باز شد و در حوادثی مانند آتش‌سوزی پلاسکو، زلزله سرپل ذهاب و سیل شیراز شاهد چنین اتفاقی بودیم و حتی در این سیل بعضی از مردم با سلفی گرفتن در کنار رودخانه‌ها و آبشارها جان خود را از دست دادند.
حجت‌الاسلام رضا مهکام، عضو هیئت علمی موسسه آموزشی و پژوهشی امام خمینی(ره) در گفت‌وگو با ایکنا از قم، درخصوص فلسفه پدیده سلفی گرفتن مردم گفت: فلسفه اولیه سلفی گرفتن این بود که فرد در منظره‌ای قرار دارد و کسی همراهش نیست که از او عکس بگیرد و او سعی می‌کند از خودش عکس بگیرد تا در فضای مجازی مانند اینستاگرام قرار دهد.
وی با اشاره به اینکه فضای مجازی باعث ایجاد انگیزه برای سلفی گرفتن مردم شده است، بیان کرد: افراد برای اینکه خود را عرضه کنند و نشان دهند که در چه صحنه‌هایی حضور دارند سعی می‌کنند سلفی بگیرند و در معرض دید بقیه بگذارند و لذا این پدیده آرام ارام به موقعیت‌های خطرناک گسترش پیدا می‌کند و در حال حاضر متأسفانه بیشتر شاهد آسیب‌های ناشی از این اتفاق هستیم.
مهکام ادامه داد: برای مثال فردی در بالای قله و یا کنار پرتگاه ایستاده و می‌خواهد سلفی بگیرد، جالب اینجاست که گزارش‌های متعددی در دنیا داریم که افراد به علت سلفی گرفتن در موقعیت‌های خطرناک جان خود را از دست داده‌اند بنابراین سلفی گرفتن تبدیل به فرآیندی شده است که افراد برای خودنمایی و توجه ویژه به خود این کار را انجام می‌دهند.
خودشیفتگی سلفی‌بگیران
این روانشناس اظهار کرد: امروزه روانشناسان با بررسی و تحقیقات گسترده اختلالی به نام «اختلال سلفی گرفتن» را در کتاب بیماری‌های روانی مطرح کرده‌اند و بر اساس این اختلال افرادی که در روز بیش از سه یا چهار بار از خود سلفی می‌گیرند خودشیفته هستند و بیش از اندازه به خود توجه دارند و به دنبال خودنمایی هستند؛ این فرهنگ به نادرستی به صحنه‌های حوادث نیز کشیده می‌شود.
عضو هیئت علمی مؤسسه امام خمینی(ره) یادآور شد: همان‌طور که به یاد داریم در صحنه‌هایی مانند پلاسکو تعداد زیادی از افراد برای اینکه نشان بدهند در محل حادثه حضور دارند شروع به سلفی گرفتن کردند و با این کار امدادرسانی آتش‌نشانان دچار اختلال شد، بنابراین مهم‌ترین مسئله‌ای که وجود دارد انسان دوست دارد در هر شرایطی به خودش توجه کند و در مواقع ضروری از کمک و امدادرسانی به دیگران غفلت می‌کند.
وی افزود: در صحنه‌های حوادث افراد به جای خودنمایی باید اخلاص و حس همدردی خود را ارتقا دهند و توجه کنند با یک حرکت شاید بتوانند به افرادی که در خطر هستند کمک کنند، در صحنه‌هایی مانند خودکشی، سلفی گرفتن افراد حاضر در صحنه باعث تحریک فردی می‌شود که قصد خودکشی دارد.
وی تأکید کرد: گاهی برخی افراد نمایش خودکشی را انجام می‌دهند و قصد خودکشی ندارند و زمانی که با هجوم توجه از سوی مردم و عکس گرفتن آن‌ها مواجه می‌شود اقدام به این عمل می‌کند و جان خود را از دست می‌دهد.
مهکام با اشاره به اقدام به خودکشی دختر 17 ساله قمی در هفته گذشته گفت: در خودکشی سه عامل اصلی وجود دارد؛ گاهی خود فرد نمی‌تواند با مشکلات کنار بیاید و ضعیف‌النفس است طبیعتاً اقدام به خودکشی می‌کند و لذا باید به جوانان خود آموزش دهیم هنگام مواجهه با مشکلات فکر راه حل باشند و مقاومت کنند اما عامل اصلی و مهم که منجر به خودکشی می‌شود خانواده است زیرا نقش اساسی در تربیت فرزندان دارد و لذا خانواده ها باید در کنار فرزندان باشند و اگر مشکلی پیش آمد از آن‌ها حمایت کنند.
این روانشناس ادامه داد: عامل سوم در پدیده خودکشی اجتماع است، نهادهایی مانند حوزه، رسانه و آموزش و پرورش و.. موظف هستند که با فرهنگ‌سازی مناسب و اطلاع‌رسانی درست مفهوم خودکشی را قبیح جلوه دهند و آسیب‌های این پدیده را تشریح کنند تا این فرهنگ نادرست را که هر فرد در مواجهه با مشکلات فرار را بر قرار ترجیح دهد و به فکر خودکشی باشد، از جامعه دور کنند.
قرآن کریم در آیه شریفه 32 سوره مائده «...وَمَنْ أَحْيَاهَا فَكَأَنَّمَا أَحْيَا النَّاسَ جَمِيعًا ...» نجات جان یک انسان را به منزله نجات همه بشریت می‌داند؛ وقتی جان یک انسان اینقدر اهمیت دارد به بازی گرفتن آن برای اینکه یک عکس سلفی داشته باشیم بازیچه قرار دادن زندگی و سعادت دنیا و آخرت خود و دیگران نیست؟.
انتهای پیام
