فاصله با یافته‌های زبان‌شناسی در آموزش قرآن
گروه فعالیت‌های قرآنی - مولف بیش از ۱۰ جلد کتب آموزش قرآن با اشاره به اینکه مشکلات آموزشی با یادگیری مبانی زبانشناختی حل می‌شود گفت: همه تلاش‌های ما گامی بسیار کوتاه در مسیر بسیار طولانی و ارزشمند نشر و ترویج آموزش کلام قرآن است.
به گزارش ایکنا از یزد، سیدحسین میرتقی، مولف کتاب‌های آموزش قرآن کریم سطح 1 و 2 شب گذشته، اول آذرماه در مراسم رونمایی از کتاب آشنایی با خط قرآن کریم که با همکاری موسسه ثقلین یزد و با حضور جوادیان‌زاده، مدیر کل فرهنگ و ارشاد اسلامی، اساتید و پیشکسوتان قرآنی برگزار شد ضمن تبریک ایام پر برکت هفته وحدت، آرزوی توفیق و خدمت بیشتر به ساحت قرآن کریم نمود.
دغدغه 20 ساله آموزش قرآن
وی اظهار کرد: کتاب آشنایی با مفاهیم و زبان قرآن، دغدغه 20 ساله من در فعالیت آموزش قرآن بوده است که بالاخره در مرداد ماه به سرانجام رسید.
میرتقی تصریح کرد: هرگاه مشاهده می‌کردم مباحثی که در روخوانی و روان خوانی قرآن مطرح می‌شود ولی به بعضی از مبانی خصوصاً زبانشناختی قرآن توجهی نمی‌شود، خیلی حسرت می‌خوردم و در طول این 3 سال که بر روی کتاب کار می‌کردم به‌ویژه اواخر خواب بنده نیز مختل شده بود، چون یک کار به شدت سختی بود.
فعال قرآنی یزد تصریح کرد: برخی کارهایی که روانشناسان عرب انجام داده بودند از منابعی بود که در تدوین این دو جلد کتاب به کار رفته است و لازم بود اصطلاحات به نحوی نوشته و تدوین شود که قابل فهم برای همه باشد به شکلی که کسانی که آشنایی با اصلاحات مطرح شده ندارند احساس نکنند که مطالب کتاب سخت است.
میرتقی گفت: ما در بحث آموزش قرآن با یافته‌های زبان شناسی فاصله داریم و این در چند جلسه ابتدایی دوره‌های آموزشی و تجویدی در قرآن‌آموزان ما قابل مشاهده است. افراد احساس می‌کنند که مطالب برایشان نا مانوس است که با یک مقدار آشنایی از دوره لذت می‌برند و می‌گویند ای کاش چندین سال زودتر با مباحث آشنا می‌شدیم.
میرتقی تصریح کرد: باوجود پیشرفت‌های چشمگیری که در حوزه آموزش قرآن داشتیم متاسفانه به نظر می‌رسد نسبت به دو موضوع توجه کافی صورت نگرفته و ما با مشکلات جدی و اساسی روبه رو هستیم.
غفلت در حق آموزش مبانی قرآن
وی اظهار کرد: اولین مورد کم توجهی در برگزاری مجامع علمی در جهت شناخت ابعاد و مسائل مختلف در رابطه با آموزش قرآن است و حق این بود که ما با برگزاری چند مجمع به یک رشته تحت عنوان آموزش قرآن دست می‌یافتیم که با علوم قرآن و تربیت معلمی که هم اکنون وجود دارد متفاوت بود.
میرتقی افزود: در این صورت آموزش قرآن ما حداقل یک پشتوانه دانشگاهی داشت و با این مشکلاتی که اکنون وجود دارد مواجه نبودیم و این موضوع می‌توانست فرصتی باشد که همه صداها شنیده می‌شد ولازم نبود سال‌ها افراد صبر کنند، مراجعات داشته و نامه‌نگاری انجام بدهند تا اینکه آیا صدایشان شنیده شود یا نه.
وی دومین مورد که با کم‌توجهی مواجه شده را زمینه‌سازی برای مشارکت همه تلاشگران در این عرصه به‌ویژه در بخش تولید محتوا برشمرد و بیان کرد: ما معمولاً مشارکت را، مشارکت‌های سخت‌افزاری و کمک کننده در اجرا می‌دانیم در صورتی که باید مشارکت در عرصه نظریه پردازی، تولید محتوا و مسائل آموزشی بیشتر صورت بگیرد.
مولف کتاب آشنایی با خط قرآن کریم تصریح کرد: ما باید کاری کنیم تا با استفاده از امکانات دولتی، نشریات و نهادهای دولتی موجود بتوانیم محتواهای تولید شده را نشان دهیم، نه اینکه سال‌ها طول بکشد تا محتوایی دیده شود.
وی ادامه داد: بنده 20 سال پیش در خصوص آموزش سکون براساس رابطه بین زبان و خط مطلبی بیان کردم ولی هنوز کسی این موضوع تذکر داده شده را متوجه نیست و در خیلی از کتاب‌ها درست آموزش داده نمی‌شود، در واقع اگر کسی حرفی برای گفتن دارد و محتوایی را تولید کرده است در نشریات معرفی شود.
این پژوهشگر قرآنی بر ایجاد بانک اطلاعاتی از فعالان قرآنی در حوزه‌های مختلف تاکید کرد و گفت: مسئولان کشوری که به استان‌ها سفر می‌کنند باید با کسانی که ایده‌های جدید دارند و می‌توانند تأثیرگذار باشند جلساتی برگزار کنند نه اینکه این گونه افراد سال‌ها در پی نامه‌نگاری برای معرفی اثر باشند.
نکات قابل توجه در نشر کتاب آشنایی با خط قرآن
میرتقی با اشاره به نکاتی در کتاب‌های سطح یک، دو و سه دانش آموزی گفت: نکته اول در نظر گرفتن سطوح دقیقی برای آموزش براساس مخاطبان مختلف است، ما پنج سطح برای افراد در نظر گرفتیم و این سطوح از دانش‌آموز دوره دوم ابتدایی تا دانشجو را شامل می‌شود.
وی ادامه داد: دومین مورد استفاده مطلوب از آموخته‌های قرآن‌آموزان در آموزش خواندن فارسی است. با توجه به نزدیکی خط فارسی با خط قرآن، یک معلم قرآن باید در مورد بحث ارتباط زبان با خط و خط فارسی آشنا باشد و بتواند از آموخته‌های دیگران استفاده کند.
میرتقی تصریح کرد: مورد سوم ارتباط خط با زبان است، اغلب منابع آموزشی در آموزش قرآن به خصوص موارد پرکاربرد که سال‌ها و بارها تجدید چاپ شده چیزی جزء دسته‌بندی و خلاصه کردن مطالبی که قدما گفته‌اند نیست و ما متاسفانه به یافته‌های زبان و ارتباط بین زبان و خط توجهی نکردیم و این دلیل برخی سردرگمی افراد در بحث آموزش قرآن نیز است.
مولف کتب آموزشی قرآن کریم گفت: چهارمین نکته پژوهش‌های زبانشناختی و تاریخی انجام شده پیرامون خط اولیه قرآن و سیر تحول نظام نوشتاری قرآن کریم است و برنامه‌ریزی صحیح و مناسب برای آموزش خواندن مصارفی که در کشور ما بیشتر رایج است.
وی تبیین ویژگی‌های مهم در رسم الخط‌ها را پنجمین نکته برشمرد و افزود: در حال حاضر در کشور ما سه رسم‌الخط شایع است، رسم‌الخط مصری، رسم‌الخط ایرانی و رسم‌الخط کم علامت، ما باید برنامه‌ریزی داشته باشیم و در ابتدا به این نکته توجه کنیم که کدام رسم‌الخط برای شروع مناسب تر است.
میرتقی ادامه داد: در بخشهای گوناکون کتاب سطح دو بیش از 50 صفحه در بررسی نشانه‌های خط قرآن و قواعد مختلف استدلال شده و به نظر بنده رسم‌الخط ایرانی مناسب‌تر است و پس از آن رسم‌الخط کم علامت و رسم‌الخط مصری که اینگونه برنامه‌ریزی سبب می‌شود که ما براساس مبانی شناختی بتوانیم تصمیم بگیریم و صرفاً از رسم‌الخط رایج شروع نکنیم.
نتایج آشنایی با خط قرآن
وی اظهار کرد: آشنایی قرآن‌آموز با خط قرآن با توجه به نکات مطرح شده نتایجی دارد، اول اینکه زمینه کسب مهارت در خواندن قرآن و آسان ساختن و سرعت بخشیدن آموزش به قرآن‌آموز به نحو مطلوب تری خواهد شد.
میرتقی با اشاره به اینکه مهارت در خواندن بیشتر باید از طریق گوش دادن و تکرار مستمر کسب شود افزود: چنین آموزشی برای قرآن‌آموزان دارای سطح تحصیلی بالاتر را در یافتن پاسخ برخی از پرسش‌ها که در ارتباط با خط قرآن با آن مواجه می‌شود، کمک می‌کند.
وی افزود: نکته دیگر این است که افراد مفهوم اصلاحات گفته شده را به خوبی درک می‌کنند چون مبتنی بر واقعیات است مباحث مطرح شده را در فهم موضوعات دیگری که در ارتباط با آموزش قرآن است تاثیر می‌دهند و با این آموزش فرد متوجه دلیل برخی تفاوت‌ها در کلمات سطح قرآن می شود و بسیاری سوالات از این طریق جواب داده می‌شود.
این مولف کتاب گفت: این آموزش از کشش و جذابیت خاصی برخوردار است و انگیزه‌ها را در آموختن موضوعات مطرح شده تقویت می‌کند و برای کسانی که حتی مهارت نسبتاً کافی در خواندن قرآن دارند نیز دارای جذابیت است.
میرتقی تصریح کرد: ما باید این آموزش را از آموزش‌هایی که از جنبه های خواندن مهارتی و تکرار و استمرار غفلت می‌شود و فقط قاعده‌گویی است، متفاوت بدانیم هم از آموزش‌هایی که در آن قواعد مفید استفاده می‌شود ولی آن قواعد علمی نیست و هم متناسب با سطح تحصیلی و آموخته‌های افراد نیست.
وی ضمن اشاره به اینکه نباید روش را به عنوان قاعده گویی محکوم کرد و در جای جای کتاب در مورد این موضوع بحث انجام شده است گفت: در کتاب به اهمیت استمرار و تکرار توجه شده است.
مخاطبان کتاب
میرتقی گفت: آشنایی با قرآن سطح یک دو گروه مخاطب دارد، دانش‌آموزان دوره اول متوسطه و بزرگسالانی که آموزش دوره راهنمایی را دیده‌اند و گروه دوم دانش‌آموزان دوره دوم متوسطه، بزرگسالانی که آخرین مدرک تحصیلی دیپلم دارند و فارغ‌التحصیلان کلیه رشته‌ها به جزء رشته‌های قرآنی و کتاب سطح دو ویژه دانشجویان رشته‌های الهیات، معارف اسلامی، دانشجویان زبان و ادبیات عرب و زبان قرآن و کلیه فعالان و مسئولان در امر قرآن است.
وی در پایان اظهار کرد: مباحث و موضوعات مطرح شده در کتاب بخشی از مبانی زبانشناختی آموزش خواندن قرآن است که یادگیری آن برای همه لازم است و عدم آشنایی با آن سبب آسیب‌ها و مشکلات جدی اکنون شده است.
انتهای پیام
