جشنواره فجر یک رویداد فامیلی/ پرداختن به معضلات جامعه وظیفه شرعی سینماگران است

خسرو معصومی کارگردان فیلم سینمایی «کار کثیف» در گفت‌وگو با خبرگزاری بین المللی قران (ایکنا) درباره فیلم جدید خود اظهار کرد: چند سال پیش با یکی از دوستانم که وکیل دادگستری بود صحبت می‌کردم. او گفت یکی از متهمانی که وی وکالت او را بر عهده دارد با داشتن مدرک تحصیلی بالا به کار غیر قانونی (فروش مشروبات الکلی) مشغول بوده و هم اکنون نیز بابت آن در زندان است. وقتی من این قصه را شنیدم. این انگیزه در من ایجاد شد تا این موضوع را تبدیل به یک کار سینمایی کنم.

وی افزود: برای همین تحقیقات گسترده‌ای را در این زمینه آغاز کردم و با افراد مختلفی که به این کار کثیف و غیر شرعی مشغول بودند، گفت‌وگوهایی انجام دادم. طی صحبت‌هایی که با آنها انجام دادم به این نتیجه رسیدم که دلیل اصلی گرایش به سمت این حرفه غیر مشروع، بیکاری است، زیرا آن آدم‌ها هر کدام به حرام بودن فعلی که انجام می‌دادند واقف بودند، اما می‌گفتند در شرایط فعلی چاره دیگری برایشان باقی نمانده است، زیرا مجبورند به هر طریقی که شده زندگی خود را بگذرانند.

این فیلمساز ادامه داد: البته نمی‌خواستم به واسطه «کار کثیف» به نوعی برای آنها توجیه پیدا کنم، بلکه تنها هدفم این بود که معضل بیکاری را بیشتر آشکار کنم و بگویم اگر این مسئله در جامعه ما که ساختار دینی دارد باید برطرف شود و حل آن بسیاری از معضلات اجتماعی را از میان خواهد برد. نکته دیگر اینکه وقتی فیلمنامه کارم را در 15 ماه نوشتم این تردید در من وجود داشت که شاید سناریو با موافقت رو به رو نشود، اما وقتی شورای پروانه ساخت کار را خواندند و عنوان فیلم را هم مد نظر قرار دادند، بر این امر تاکید کردند که تولید چنین کاری می‌تواند برخی از معضلات جامعه را برای ما نمایان کند.

معصومی درباره روند تولید این فیلم گفت: برای این کار نمی‌خواستم تعجیلی داشته باشم، چون دوست داشتم، کاری را خلق کنم که بتواند به درستی حق مطلب را ادا کند. فیلمبرداری این کار در ایران و ترکیه انجام شد. بعد از فیلمبرداری که 4 ماه طول کشید مراحل فنی فیلم نیز انجام شد و در نهایت قبل از آغاز جشنواره کار به جشنواره رسید.

وی در پاسخ به این سوال که آیا پرداختن به کاستی‌ها جامعه، سیاه‌نمایی است؟ اظهار کرد: این تصور اشتباه است که سینما نباید به مشکلات جامعه توجه کند چون اگر سینماگر نخواهد تصویرگر این مشکلات باشد، چگونه جامعه به آن پی ببرد. نکته دیگر اینکه جامعه ما هم اکنون 4 میلیون نفر تحصیل کرده بیکار دارد، پس اگر من نخواهم درباره این موضوع حرف بزنم جامعه چگونه باید متوجه این درد شود.

کارگردان فیلم «خرس» با بیان اینکه درد مهم دیگر در جامعه امروز از هم گسیخته شدن خانواده است، تصریح کرد: متاسفانه همین نگاهی باعث شده تا برخی سینماگران به موضوعات مورد نظر توجه نکنند. برای مثال در جامعه دینی ما رفتاری ناشایست در حال رواج است که به آن ازدواج سفید می‌گویند ولی کسی نمی‌تواند در سینما یا تلویزیون درباره آن حرف بزند، همین مسئله نیز باعث شده جامعه در یک بی‌خبری باشد و به نوعی به این کردار غیر اخلاقی اجازه رشد داده شود. با این توصیح آیا پرداختن به این آفت‌ها را باید سیاه‌نمایی نامید.

وی درباره رویکرد هیئت داوران در جشنواره سی‌و‌ششم گفت: ترکیبی که برای هیئت داوران انتخاب شده به نظر من به هیچ وجه قابل قبول نیست. برای مثال آیا فرشته طائرپور یکی از اعضای هیئت داوران با تولید 4 فیلم می‌تواند ادعای تهیه کننده بودن داشته باشد؟ نکته دیگر این‌که امثال کمال تبریزی و رسول صدرعاملی (از اعضای هیئت داوران) به فیلم‌های مستقل بها نمی‌دهند چون می‌دانند در آن صورت دیگر فیلم‌های خودشان مشتری پیدا نخواهد کرد‼️

این فیلمساز اضافه کرد: نقد من از جشنواره تنها مربوط به فیلم خودم نمی‌شود، بلکه فیلم‌های دیگری نیز در حقشان اجحاف شد. برای مثال از فیلم «اتاق تاریک» نام می‌برم؛ فیلمی که به عقیده من هیئت داوران با اندیشه موجود در آن مشکل داشتند! یا در مثالی دیگر، چرا «جشن دلتنگی» حتی در یک رشته هم کاندیدا نشد؟

وی با بیان این‌که داوران جشنواره، «کار کثیف» را دوست ندارند اظهار کرد: با بی‌توجهی جشنواره به فیلم‌های مستقل پرونده این دست تولیدات بسته نمی‌شود، اما درباره این رویداد سینمایی باید بگویم، جشنواره فجر یک فستیوال فامیلی است که در آن الگوی خودی- غیرخودی مد نظر قرار می‌گیرد.

این کارگردان در نقدی دیگر جشنواره فجر را رویدادی کم اهمیت در سینمای جهان خواند و گفت: جشنواره فجر حتی در رده «ب» هم نیست و بعد از سی‌و‌چند سال اعتبار جهانی کسب نکرده است.

معصومی در پایان بیان کرد: برای ساخت این فیلم حتی یک ریال هم وام دریافت نکردم، اما متاسفانه با فیلم‌هایی مستقل چنین برخورد خصمانه‌ای می‌شود.